Griepvaccin , inname van statines en spierpijn na vaccinatie
Grootschalig Taiwanees onderzoek: verhoogd risico op rhabdomyolyse bij statinegebruikers na griepvaccinatie
In april 2025 publiceerden Taiwanese onderzoekers in EClinicalMedicine een groot populatieonderzoek naar een mogelijke interactie tussen statines en de seizoensgebonden griepvaccinatie. Ze wilden beantwoorden of statinegebruikers in de dagen na een griepprik een verhoogde kans hebben op rhabdomyolyse.PubMed+1
Rhabdomyolyse is een ernstige spierschade waarbij spiercellen uiteen vallen en grote hoeveelheden spiereiwitten (zoals myoglobine) in het bloed terechtkomen. Dit kan leiden tot acuut nierfalen en is een bekende, maar zeldzame, bijwerking van statines.
Tot nu toe waren er vooral casusbeschrijvingen van patiënten die na een griepvaccin én bij gebruik van statines rhabdomyolyse ontwikkelden, maar harde populatiegegevens ontbraken.PubMed+2ijcasereportsandimages.com+2
Onderzoeksopzet
De studie van Chen et al. gebruikte gegevens uit de National Health Insurance Research Database (NHIRD) van Taiwan over de periode 2016–2021.PubMed+1
Belangrijkste kenmerken van het onderzoek:
PopulatiePatiënten ≥50 jaarEerste diagnose van rhabdomyolyse in de onderzoeksperiodeDaarbij werd specifiek gekeken naar mensen die in het jaar vóór de diagnose een influenzavaccinatie hadden gekregen.
Aantal gevallen5.602 gevallen van rhabdomyolyse werden geanalyseerd.
BlootstellingStatinegebruik in de 30 dagen en 60 dagen vóór de diagnose rhabdomyolyse.Tijdstip van griepvaccinatie ten opzichte van de diagnose.
MethodeEen zogeheten “case-centred analysis”:men vergelijkt, binnen de groep met rhabdomyolyse, hoe vaak statinegebruik samenviel met bepaalde tijdvensters na griepvaccinatie versus andere tijdvakken.Specifieke risicoperiodes:1–7 dagen na vaccinatie8–14 dagen na vaccinatieVergelijking met perioden buiten deze intervallen.
De uitkomstmaat was de odds ratio (OR) voor statine-geassocieerde rhabdomyolyse, gestratificeerd naar de timing van de griepvaccinatie.researchoutput.ncku.edu.tw
Belangrijkste resultaten
1. Verhoogd risico in de eerste week na griepvaccin
Van de 5.602 rhabdomyolysegevallen:researchoutput.ncku.edu.tw
1.765 patiënten gebruikten statines in de 30 dagen voorafgaand aan de diagnose.
1.838 patiënten gebruikten statines in de 60 dagen voorafgaand aan de diagnose.
74 patiënten waren binnen 7 dagen vóór de diagnose gevaccineerd tegen influenza.Daarvan gebruikten 30 patiënten een statine in het 30-dagenvenster.
Voor deze groep vond men:
OR 1,67 (95% BI 1,04–2,69) voor statine-geassocieerde rhabdomyolyse wanneer de griepprik in de eerste 7 dagenvoorafging aan de diagnose (30-dagen statinevenster).
Bij een ruimer statinevenster van 60 dagen was de schatting vergelijkbaar:
OR 1,79 (95% BI 1,12–2,87).researchoutput.ncku.edu.tw
Dit betekent: onder de patiënten met rhabdomyolyse was het statin-gerelateerde aandeel significant hoger als de griepprik in de afgelopen week had plaatsgevonden.
2. Geen verhoogd risico ná dag 7
Bij mensen die 8–14 dagen vóór hun rhabdomyolyse waren gevaccineerd:
97 personen in totaal, waarvan 24 in het 30-dagen- en 26 in het 60-dagenstatinevenster.
Hier werd géén verhoogd risico gezien:
OR 0,85 (95% BI 0,53–1,36).researchoutput.ncku.edu.tw
Ook buiten de 1–14 dagen na vaccinatie werd geen duidelijk verhoogd risico gevonden.
Kort samengevat:
De data suggereren een tijdelijk verhoogd risico in de eerste 7 dagen na griepvaccinatie bij mensen die statines gebruiken, maar niet daarna.
Mogelijke verklaringen
De auteurs gaan in op verschillende mogelijke mechanismen (hypothetisch):PubMed+1
Immuunactivatie door het vaccin kan ontstekingsprocessen en cytokineflux veroorzaken, wat de gevoeligheid van spiercellen voor statine-geïnduceerde schade mogelijk verhoogt.
Farmacodynamische interactie:statines zelf kunnen myopathie en rhabdomyolyse veroorzaken;een tijdelijke “stressrespons” na vaccinatie zou het kantelpunt kunnen vormen bij gevoelige patiënten.
Kwetsbare subgroepen (ouder, multimorbiditeit, polyfarmacie) zijn oververtegenwoordigd in zowel de statinegroep als de doelpopulatie voor griepvaccinatie.
Een exact causaal mechanisme is niet bewezen; de studie toont vooral een tijdelijke temporele associatie, geen harde causaliteit.
Klinische implicaties
1. Absoluut risico blijft zeer laag
Rhabdomyolyse is een zeldzame complicatie, zowel bij statinegebruik als na vaccinatie. Deze studie kijkt alleen naar mensen die al rhabdomyolyse kregen; hij zegt niets over hoe vaak dit in de totale populatie voorkomt. De relatieve toename (OR ~1,7–1,8) betekent dus niet dat het absolute risico ineens groot wordt.
2. Bewustzijn bij zorgverleners
De auteurs adviseren dat zorgverleners bij statinegebruikers in de eerste week na een griepprik alerter zijn op symptomen van rhabdomyolyse, zoals:PubMed+1
ernstige spierpijn of -zwakte,
donkerbruine/cola-kleurige urine,
onverklaarde vermoeidheid of malaise.
Bij dergelijke klachten kan het zinvol zijn om CK en nierfunctie te bepalen en de statinetherapie tijdelijk te herzien. (Dit is algemene informatie; concrete beslissingen horen bij de behandelend arts.)
3. Geen argument om massaal griepvaccinatie of statines te stoppen
Belangrijk kader:
Griepvaccinatie verlaagt bij ouderen en mensen met comorbiditeiten aantoonbaar de kans op ernstige influenza, ziekenhuisopname en mortaliteit.MDPI
Statines verlagen het cardiovasculaire risico significant bij hoogrisicopatiënten.
De auteurs benadrukken daarom dat hun bevinding geen reden is om routinematig statines of de griepprik te vermijden, maar wel om:PubMed+1
patiënten met een voorgeschiedenis van statine-geïnduceerde spierproblemen zorgvuldig te monitoren;
bij twijfel een individuele risico-batenafweging te maken;
extra waakzaam te zijn in de eerste 7 dagen na vaccinatie.
Beperkingen van het onderzoek
De studie heeft, zoals elk observationeel onderzoek, beperkingen:PubMed+1
Geen directe incidentiecijfersAlleen patiënten mét rhabdomyolyse zijn onderzocht; het werkelijke absolute risico in de totale populatie blijft onbekend.
RestconfoundingNiet alle verstorende factoren (bijvoorbeeld exacte statinedosis, interacties met andere spiertoxische medicatie, alcohol, extreme inspanning) zijn volledig te corrigeren in claims-databases.
GeneralisatieDe data zijn afkomstig uit Taiwan; populatiekenmerken (etniciteit, comorbiditeit, vaccinatieschema’s) kunnen verschillen van Europa of andere regio’s.
Temporale associatie ≠ causaliteitOok al is het tijdsverband sterk, dit bewijst nog niet onomstotelijk dat de griepprik de oorzaak is van de extra gevallen.
Conclusie
Het Taiwanese onderzoek van Chen et al. laat zien dat onder patiënten die rhabdomyolyse ontwikkelen, er een significante temporele associatie bestaat tussen:PubMed+1
recent statinegebruik (laatste 30–60 dagen),
en een griepvaccinatie in de 7 dagen vóór de diagnose.
In die korte periode lijkt de kans dat rhabdomyolyse aan statinegebruik wordt toegeschreven ongeveer 1,7–1,8 keer hoger bij gevaccineerden dan in andere perioden. Buiten die eerste week wordt dit verhoogde risico niet gezien.
Praktisch betekent dit:
De bevinding onderstreept het belang van alertheid op spierklachten in de eerste week na griepvaccinatie bij statinegebruikers.
Het is geen reden om standaard met statines te stoppen of griepvaccinaties te vermijden; de bewezen voordelen blijven zwaar wegen.
De auteurs pleiten voor verdere internationale en prospectieve studies om deze mogelijke vaccin–geneesmiddelinteractie beter te begrijpen.
Vragen contacteer ons of maak een afspraak op mijnhuisarts.gent.
Praktijk is gelegen vlakbij Sint-Pieterstation en Citadelpark